ExxonMobil en Chevron liggen daarentegen minder onder vuur. Opmerkelijk, want de Amerikanen zijn hardcore gericht op fossiele brandstoffen en nemen nauwelijks stappen om klimaatdoelen te halen. Het oordeel van de markt is cynisch: die waardeert Exxon en Chevron beduidend hoger.

De grote olie- en gasmultinationals boekten tientallen miljarden winst in 2022, wat weer tot kritiek leidt van overheden en consumenten. Ter nuancering: deze giganten investeren jaarlijks elk ook tientallen miljarden en over een langere periode heeft Shell zelfs moeite zijn kosten van kapitaal terug te verdienen. Voor ieder recordjaar is er ook een rampjaar met enorme afschrijvingen. Het is een riskante, cyclische business.

Door de maatschappelijke druk, maar ook wijs geworden door zeperds uit het verleden, investeren de giganten samen steeds minder in nieuwe olie- en gasvelden. Dat bespaart niet alleen geld; wanneer energieaanbod en -vraag nog meer uit de pas gaan lopen, zullen de kasstromen de komende jaren verder toenemen. Dat is niet alleen een geschenk voor hun aandeelhouders. Uiteindelijk maken duurdere fossiele brandstoffen schonere energiebronnen economisch aantrekkelijker. Een hogere en wereldwijde beprijzing van CO2-uitstoot zou dat proces extra versnellen.

Toch is de duurzaamheidsbeweging teleurgesteld. De olie- en gasgiganten zien blijkbaar weinig kansen voor rendabele investeringen in duurzame energiebronnen en verkiezen dividend en aandeleninkoop boven mogelijke kapitaalvernietiging. Beleggers kunnen zelf besluiten of ze dit geld elders investeren voor maximaal rendement of andere factoren – zoals de klimaattransitie – meewegen.

Realistisch of te passief? Wie weet hebben ondernemingen die leunen op fossiele energiewinning binnen pakweg twee decennia zelf een fossiele status. Ook dan geen kwaad woord van hun beleggers: het sterfhuis was zeer lucratief in de transitieperiode.

Van Koninklijk naar sterfhuis. Shell kan trots zijn.

Errol Keyner is adjunct-directeur van de VEB